INOVACIJE I NjIHOV ZNAČAJ
PRONALAZAK je prvi nastanak ideje za neki proizvod, uslugu, ili proces, dok je INOVACIJA komercijalizacija te ideje, odnosno njeno pojavljivanje na tržištu. Generalno gledano, inovacija predstavlja ideju koja je uspješno primjenjena u praksi.
Prema Organizaciji za ekonomsku saradnju i razvoj (Organization for Economic Co-operation and Development – OECD) i Oslo priručniku za mjerenje inovacija, postoje četiri tipa inovacija:
- Inovacija proizvoda – predstavlja nov, ili poboljšan proizvod, ili uslugu u smislu tehničkih specifikacija, komponenti, materijala, softvera, prilagođenosti potrebama korisnika, ili drugih funkcionalnih karakteristika;
- Inovacija procesa – odnosi se na nov, ili unapređen metod proizvodnje, ili isporuke, u smislu tehnike, opreme, ili softvera;
- Inovacija u marketingu – uključuje nove marketinške metode vezane za promjene u dizajnu, ili pakovanju proizvoda, njegovom lansiranju, promociji, ili cijeni;
- Inovacija u organizaciji – odnosi se na nove organizacione metode u poslovanju firme, organizaciji radnih mjesta, ili spoljnim odnosima.
Inovacije predstavljaju vitalni dio konkurentnosti u globalnoj ekonomiji. Evropska unija provodi politike i programe kojima podržava i razvija inovacije kroz povećavanje investicija u istraživanje i razvoj i bolju konverziju istraživanja u poboljšanje proizvoda, usluga, ili procesa za tržište. Takođe, i lokalni nivoi vlasti rade na podršci inovacijama kroz različite programe podrške inovatorima, uvođenje inovacionih procesa i proizvoda i slično.
U svjetlu stalnih promjena u globalnoj ekonomiji i uslovima privređivanja, novih zahtjeva tržišta, politika industrijskog razvoja (kako u zemlji tako i u EU), industrijski razvoj i inovacije postaju ključna komponenta konkurentnosti i razvoja sektora malih i srednjih preduzeća.
Prema važećim politikama Evropske unije, industrijska modernizacija Evrope mora imati nekoliko aspekata i uključivati:
- uspješnu komercijalizaciju inovativnih proizvoda i usluga,
- industrijsku eksploataciju inovativnih proizvodnih tehnologija,
- inovativne poslovne modele.
Sa ovog stanovišta, ciljna grupa politika za podršku inovacijama su mala i srednja preduzeća. Što su kompanije manje, imaju više prepreka za uvođenje inovacija i njihovu komercijalizaciju.
Prema zvanično dostupnim podacima (Innobarometer, 2014), kompanije koje su uvele inovacije u toku 2011. godine imale su porast prihoda do 2014 godine od preko 25%.
Ovim se jasno pokazuje koliki značaj imaju inovacije i njihova komercijalizacija u praktičnim procesima, a istovremeno i koliko je eksterne podrške potrebno sektoru malih i srednjih preduzeća kako bi uspješno odgovorili svim izazovima koje pred njih stavljaju procesi modernog poslovanja.
Kako Evropska komisija promoviše inovacije?
Nove mogućnosti za rast dolaze iz pružanja novih proizvoda i usluga od:
- tehnoloških dostignuća
- novih procesa i poslovnih modela
- netehnoloških inovacija i inovacija u sektoru usluga.
Najnovija politika komunikacije određuje prioritete Evropske komisije za inovacije. U tom kontekstu, Generalni direktorat za unutrašnje tržište, industriju, preduzetništvo i mala i srednja preduzeća:
- podržava razvoj inovacija u prioritetnim područjima za mala i srednja preduzeća, uglavnom kroz program HORIZON 2020,
- podstiče široku komercijalizaciju inovacija u EU, uključujući javne nabavke za inovacije, dizajn za inovacije, politiku potražnje za inovacijama, inovacije u javnom sektoru, socijalne inovacije (Public Procurement of Innovative, Design for Innovation, Demand-Side Policies for Innovation, Public Sector Innovation, Social Innovation),
- razvija politike sektora za modernizaciju industrijske baze EU i ubrzava tržišno preuzimanje tehnologija (Key Enabling Technologies)
- prati učinak inovacija kako bi se utvrdila kretanja koja zahtjevaju promjene politika. Ključne metodologije uključuju European Innovation Scoreboards, Innobarometers, Business Innovation Observatory,
- poboljšava regulatorne uslove za inovacije sa mjerama za preduzetništvo, pristup finansijama, digitalne transformacije, jedinstveno tržište, intelektualno vlasništvo i standarde (access to finance, digital transformation, Single Market, standards),
- podržava razvoj i saradnju klastera za povećanje inovativnosti malih i srednjih preduzeća.
Kako institucije Republike Srpske podstiču razvoj inovacija?
Nadležne institucije u Republici Srpskoj, takođe rade na omogućavanju razvoja inovacija i njihovoj komercijalizaciji i primjeni u praksi.
To se prije svega odnosi na Ministarstvo za naučnotehnološki razvoj, visoko obrazovanje i informaciono društvo Republike Srpske koje svake godine ima određene fondove kojima pomaže inovatorstvo.
Jedna od takvih aktivnosti je Takmičenje za najbolju tehnološku inovaciju, koje već ima tradiciju. Na ovaj način omogućena je besplatna obuka učesnicima, upoznavanje sa procesom izrade poslovnih planova i druih bitnih elemenata, dok najuspješniji takmičari dobijaju i određenu finansijsku podršku za realizaciju svojih poslovnih ideja, tj. razvoj inovacija
Takođe, Savez inovatora Republike Srpske pruža veliku podršku i daje doprinos razvoju inovacija, inovatorstvu, promociji inovatorstva, a prije svega zbog želje da se Republika Srpska razvija kao inovaciono društvo, čija će izgradnja biti zasnovana na savremenim znanjima, istraživanjima i primjenjenim tehnološkim inovacijama.
I druge institucije i organizacije, kao što je Razvojna agencija Republike Srpske, lokalne/gradske razvojne agencije, privredne komore i/ili druga nevladina udruženja, daju svoj doprinos unapređenju i promociji inovacija. To se najčešće realizuje kroz različite projekte, ili se inovatorima omogućava učešće na određenim skupovima, ili konferencijama koje se tiču preduzetništva.
